Viskozite
Sıvıların akmaya karşı gösterdiği dirençtir.
VOC(Uçucu Organik İçerik)
Standard test sonuçları altında buharlaşan karbon bileşikleri. Esas olarak,su hariç bütün boya solventleri UOC dir. Hükümet,olası çevre ve sağlık etkilerine karşı, boyada bulunan uçucu organiklerin miktarını kısıtlamayı belirleyebilir.
Tabakalar halinde kalkma
Aderans veya elastikiyet kaybı sonucu boyanın parçalar halinde yüzeyden ayrılması.
Taşıyıcı
Boyanın,içinde pigmentin dağıldığı sıvı kısmı. Bağlayıcı ve tinerin birleşiminden oluşur.
Tebeşirlenme
Hava koşullarının bozucu etkilerinin bağlayıcı ortamını ayırarak sebep olduğu boya film yüzeyi üzerindeki kolay ufalanabilir toz oluşumu. Boya filminin tebeşiri, pigmentin seçimi ve konsantrasyonundan etkilenebilir. Bağlayıcı ortamının seçimi de etkili olabilir.
Termoplastik
Isı ile yumuşayan, soğuyunca sertleşen tekrar ısıtıldığında yumuşayan.
Termosetting
Kürlendikten sonra ısı ile yumuşamayan.
Titanyumdioksit,(TiO2)
Boyalar,plastikler ve kauçuklarda esas pigment olarak kullanılan,yüksek opaklıkta,tebeşirsiz açık beyaz renkte pigmenttir. Mineral ilmenit veya tabi titan dioksit madeni cevherinden elde edilir.
Toz kuruma
Boya, astar veya vernik filminin üzerine konacak tozların yapışmayacağı kuruma derecesi.
Tozlanma(çiçeklenme)
Yüzey kaplamalarının,taş,tuğla,sıva veya harç,üzerinde genellikle beyaz,çözünebilir tuzların birikerek kabuklanması. Nemin harç veya komşu çimentonun içinden sızan tuz veya serbest alkaliler bu probleme yol açarlar.
Tufal
Yeni üretilmiş metal üzerinde oluşan metal özelliğini kaybetmiş tabakalar ve pullar.
Tuzlu su testi
Metal boyalarının antikorozif özelliklerini (paslanmaya karşı dirençlerini) ölçmek gayesi ile, %3 veya %5’lik sofra tuzu çözeltisini belirli saat süresince devamlı veya sabit aralıklarla püskürtmek suretiyle yapılan deneydir.
Sarkma
Dik yüzeylerde aşağı akmadır.
Semigloss
Yarı parlak
Sertleştirici/Hardener
Çift komponentli boyalarda reaksiyonun başlaması ve tamamlanabilmesi için kullanılan kimyasal maddelerdir.
Sertlik
Bir boya veya benzeri filmin bir standart ile mukayese edebilen sertlik değeridir. Ölçümü için birçok metot ve alet kullanılabilir.
Sherardize yüzeyler
Bir tank içerisinde çeliğin çinko tozuyla birlikte ısıtılması ve böylece çinko buharının, yüzeyde çinko-demir alaşımı oluşturması esasına dayanan teknikle kaplanmış yüzeylerdir.
Silikon açılması
Boya yüzeyinde iç bükey delikçiklerin meydana gelmesi.
Solma
Işık veya sıcaklığa maruz kalan boyanın renginin açılması.
Soyulma
Boyanın şeritler veya yapraklar halinde yüzeyden ayrılması. Tabakalar halinde kalkmaya benzer olarak aderans kaybı sonucu oluşur.
Stabilite
Özelliklerini değiştirmeden dayanabilme, kararlılık.
Su direnci
Su dayanıklılığı, bir yüzey kaplama tabakasının su geçirmeme özelliği.
Sütlenme
Filmin kuruması ile birlikte ortaya çıkan matlaşma. Hızlı solvent buharlaşması, rutubet ihtiva etmesi veya karışmayan reçinelerin varlığından doğan, film tabakasına parlaklık ve şeffaflık kaybı veren durumdur.
Süzme
Filtreden geçirme işlemi.
Pas
Görünür korozyon ürünleri. Malzeme demir-çelik ise korozyon ürünleri esas olarak hidratize demir oksitlerdir.
Pigment
Düzgün yuvarlak,doğal veya sentetik,inorganik veya organik,çözünmeyen dağılmış parçalar(toz). Bu parçalar,boya sıvısının içinde dağılarak,boyaya renk vermenin yanında,opaklık,katılık,dayanıklılık ve korozyona dayanıklılık gibi boyanın temel özelliklerini de geliştirirler. Bu terim beyaz veya renkli pigmentler ile birlikte genleştiricilerde içerirdi. Pigment olan tozlar ve boyalar arasındaki fark genel olarak çözünürlüğün temelinde incelenmektedir. Kullanım esnasında,pigmentler, çözünme yen ve madde
Pigment yüzmesi
Kötü ıslanmadan veya özgül ağırlıkları çok farklı pigmentlerin kullanılmasından dolayı yüzeyde bir kısmının ayrılarak yüzmesi ve esas renkten değişik renk vermesidir.
Plastikleştirici madde
Kırılgan boyaları daha elastik hale getirmek için ilave edilen ve film kürlenmesine rağmen kurumadan kalan maddelerdir.
Polimerizasyon
Reaktif yapıdaki çifte bağlar içeren aynı veya farklı monomerlerin ısı,ışık veya katalizörler yardımıyla oluşturdukları farklı yapılardaki kimyasal bileşikler işlemidir. Eğer bir polimer yapı yalnız bir cins monomerden oluşmuşsa HOMOPOLİMER,iki,üç...gibi farklı cins monomerlerden oluşmuşsa KOPOLİMER adı verilir.
Portakal kabuğu görünümü
Boyalarda iyi yayılmamadan ötürü meydana gelen görünümdür. Sebepleri arasında bilhassa yüksek viskozite ile uygunsuz basınç veya çözücü ile uygulama sayılabilmektedir
PVA(Polivinil Asetat)
Vinil asetat ve bir katalizörün polimerizasyonu sonucu türetilen renksiz,termoplastik,suda çözünebilir,reçinemsi yüksek polimerdir. Genellikle, düşük kaliteli su-bazlı kaplamalarda akrilik esaslı boya bağlayıcı olarak kullanılır. Bunun yanında yapıştırıcılar,tekstil,empregnasyon alanlarında da kullanılan bir reçinedir.
PVC(Pigment Hacim Konsantrasyonu)
Pigment hacminin,kaplamadaki toplam uçucu olmayan maddelere(örn.,pigment ve bağlayıcı) oranı. Bu oran genellikle yüzde(%) olarak ifade edilir.
Zımparalama
Yüzeyin aşındırıcı malzeme ile istenilen kalitedeki pürüzlülüğe getirilmesi.
Yaş üstüne yaş
Bir kat kurumadan, kendini çeker çekmez ikinci katın tatbiki.
Yayılma/Flow
Herhangi bir metotla tatbik edilen kaplayıcı malzemenin tatbik izlerini kaybederek alt yüzeyin şeklini alması, düzgün hale gelmesidir.
Yıkanabilirlik
Zarar vermeden kuru boya filmi yüzeyinden kirin kaldırılmasına olanak verecek yıkama şekli işimizi kolaylaştırır. Yayılma Kaplamanın, fırça izleri gözükmeksizin düzgün boya filmi oluşturma kabiliyeti. Çok kaliteli akrilik esaslı boya boyaların süper yayılma kabiliyeti vardır.
Yoğunluk
Boyanın bir litresinin kilogram cinsinden miktarı.
Uygulama viskozitesi
Boya ve benzeri maddelerin tatbik edilecek aletin özelliklerine göre tiner ile inceltilerek, sarkma, akma, kabarcıklanma veya boyar madde (pigment) yüzmesi yapmadan kullanılabilecekleri ve iyi bir yayılma verebilecekleri akışkanlık.
Mikron
Bir milimetrenin 1/1000 değerindeki ölçü birimidir.
Oksidasyon
Metallerin oksijenle reaksiyon vermesi sonucu metal oksitlerinin meydana gelmesidir.
Oksidasyon ile kuruma
Kuruma esnasında havanın oksijenini alarak kimyasal bağların oluşmasıdır.
Opasite
Optik yoğunluk, örtebilme, arkasını göstermemedir
Örtücülük
Boyanın,yüzeyi veya önceden uygulanan boyayı ve yüzeydeki lekeleri kapatma veya örtme kabiliyeti. Boyanın pigmenti ile örtücülük sağlanır.
Reçine
(1) Doğal veya sentetik şeffaf ve eriyen ürünlerin büyük bir bölümüne verilen ad. Farklı renklerde bulunabilirler. Yüksek molekül ağırlığına sahip sentetik reçineler polimer olarak etki ederler. (2) Belirsiz veya çok büyük molekül ağırlığı olan,strese maruz kaldığında akışkanlık kazanan,yumuşama ve erime aralığı bulunan ve konkoidal kırılan katı,yarı katı,sahte(psödomer) katılardır. (3) Genellikle bu terim kaplama ve plastiklerde temel materyal olan her hangi bir polimerin yerine kullanılır.
Renk Dayanımı
Boyanın orijinal rengini koruma ve solmaya karşı dayanma yeteneğidir.
Kabarma
Genellikle ısı veya nemin sebep olduğu, boyanın üzerindeki oyuklar, kubbe şeklindeki formülasyonlar. Solvent tamamen uçmadan önce,yüzeyi kuruyan boya filminde solventin hapis olması sonucunda da oluşabilir.
Kanama
Kusma, kurumuş olmasına rağmen üzerine açık renkli boya veya renksiz vernik atıldığı zaman alttaki rengi genellikle gayri muntazam şekilde üste çıkarma hali.
Kaplama
Boyama, boya veya bir malzeme üzerindeki toplam koruyucu ve dekoratif tabaka.
Katalizör
Varlığı, kimyasal reaksiyonun hızını arttırır. Bazı durumlarda, katalizör, emilmeden ve yeniden oluşmadan fonksiyon gösterir. Diğer durumlarda ise reaksiyona hiç girmemiş gibi gözükür ve yüzey karakterlerinin yetkisiyle fonksiyon gösterir. Negatif katalizör ise (inhibitör) kimyasal reaksiyonu yavaşlatır.
Kırılganlık
Boya filminin mekanik olarak uzatıldığında veya bıçak kenarı ile derinlemesine çizildiğinde, çatlaması veya küçük parçacıklar halinde ufalanması hali.
Kıvam(Viskozite)
Boyanın akmaya karşı direnci. Yüksek kıvamlı boya yavaş akar; az kıvamlı boya çabuk akar.
Komponent
Bileşik.
Konik mandrel
Konik bükme ile elastikiyet ölçen alet.
Korozyon
Metallerin çevreleri ile reaksiyonları neticesi meydana gelen elektrokimyasal degradasyon; paslanma bunu en bariz misali olarak verilebilir.
Krater
Boya yüzeyinde hava kabarcığının patlamasından doğan volkan ağzı görünümü.
Kum püskürtme
Kum püskürtme ile pasın temizlenmesidir.
Kuru kat
Tabanca ile atım esnasında tetiği tam çekmeyerek az boya atılması neticesinde parçacıkların yayılmaya fırsat bulamadan kuru tanecikler halinde atılmış olması.
Küf
Nemli iklimlerde çok karşılaşılan bir problem olan küfe sebep kimyasal.KürlenmeLikit fazdaki bir malzemenin geriye dönülmeyecek şekilde katı veya yarı katı faza geçme durumu. Boyaların kuruması, kimyasal reaksiyonu bitirmesi.
İğne delikçikleri
Boya filminde rutubet veya çözücü kaynamasından dolayı meydana gelen iğne başına benzeyen küçük delikçiklerdir.
İnceltici
İnceltici ve bağlayıcı beraber,boyanın nakil vasıtasını oluştururlar. Su,akrilik esaslı boya boyalarda kullanılan, boya kurudukça buharlaşan,düzgün boya uygulamasına olanak sağlayan incelticilerdir. Yağlı boyaların incelticileri ise turpentin veya alkol(ispirto)dür.
Hacim katıları
Pigment ve bağlayıcının hacmi toplamının,toplam hacme bölümü. Yüzde(%) olarak ifade edilir. Yüksek hacim katıları,daha kalın kuru film tabakası,ileri örtücülük, ve yüksek dayanıklılık demektir.
Hadde pulu (kabuğu)
Çeliğe ısı muamelesi veya sıcak haddeleme esnasında oluşan yoğun oksit tabakası.
Hava kurumalı boya
Bir yüzey üzerine tatbik edilen filmleri herhangi bir dış etkene maruz kalmadan normal atmosferik şartlarda kuruyan boya ve benzeri maddelerdir. Bu bazen hava oksijeni ile kimyasal bağlar teşekkül ederek, bazen de doğrudan doğruya çözücü ve incelticinin buharlaşması ile kuru film teşkil etmesi şeklinde olabilir.
Havasız spreyleme(püskürtme)
Yüksek basınçla bir delikten, kuvvet uygulayarak boyanın atomizasyonu prosesi. Özellikle boya önceden ısıtıldığında,solventlerin buharlaşması ile yol almasının efektidir.
Hızlandırıcı
Normal reaksiyon hızına tesir ederek onu erken başlatan veya daha hızlı götüren herhangi bir madde.
Galvaniz yüzeyler
Çinko veya çinko alaşımıyla kaplanmış çelik yüzeylerdir.
Genleştirici
Pigmentlerin boşluklarını doldurup genleştiren titanyum dioksitten daha ucuz içeriktir. Genleştirici pigmentsiz kullanılamaz. Yaygın kullanılan bazı genleştiriciler şunlardır;kaolen,kalsit ve silika.
Film Oluşumu
Boyanın sürekli kuru film tabakası oluşturma kabiliyeti. Bu proses,su veya solventlerin buharlaşması ve bağlayıcı parçalarının birleşmesi sonucu oluşur. Sürekli kuru film suyu iter.
Flash off
Fırından önce atmosferde belirli bir süre bekleterek film tabakası içindeki uçucu kısımların bir kısmının atılmasıdır.
Flash off astar
Kürlenme yapılmadan üzerine son kat atılarak beraber kürlenmeye bırakılan fırın astarı. Yaş üzerine yaş boya olarak atılabilen astar.
Flokulasyon
Kaplayıcı malzemedeki pigmentlerin kısım kısım birleşerek orijinal ebatlarından büyük topaklar halinde bulunmasıdır.
Elastikiyet
Boyanın,görünümünde değişiklik olmadan veya zarar görmeden, genişleme ve daralma yeteneği. Sıcaklık değişimleri genişleme ve daralmaya sebep olur. Örneğin sarı çam tanecik boyutuna bağlı olarak farklı oranlarda genişler. Elastikiyet dayanıklılığın anahtarıdır. Akrilik bağlayıcılar elastikiyetleriyle dikkat çekerler.
Elektrostatik
Yüksek gerilim yardımı ile atomizasyon yapılması ve/veya atomize olmuş partiküllerin elektriksel yükle yüklenerek, manyetik alan çerçevesinde atomizasyon basıncı ve elektrostatik kuvvetler yardımıyla topraklanmış parça üzerine giderek birikmesi.
Empregnasyon
Çok düşük viskoziteli bir sıvının,katı bir yüzeyin içine derinliklerine işlemesi,girmesidir. Bu sayede kapiler boşluklar ve porlar dolabilir. Kendinden sonra gelebilecek uygulamaya iyi aderans oluşturur ve yüzeyin mukavemetini arttırır.
Emülsiyon
Sıvı yapıdaki kimyasal maddenin bir emülgatör yardımıyla başka sıvı kimyasal madde içinde dağılması işlemi.
Enamel
Genellikle yüksek parlaklıkta ama düşük parlaklık derecelerinde de olabilen ;örneğin mat enameller, düzgün yüzey oluşturma yeteneğiyle karakterize edilmiş son kat boyadır.
Daldırma/Dipping
Parçanın daldırılarak boyanması yöntemi.
Darbe testi
Boya ve benzeri malzemelerin elastikiyet ve yapışmasını kontrol etmek için ucunda belirli çapta bilye ihtiva eden belirli ağırlığın belirli mesafeden düşürülerek de formasyondaki çatlama ve kalkmanın kontrol edildiği deneydir.
Dayanıklılık
Boyanın maruz kaldığı yıpratıcı çevre etkilerine,özellikle kötü hava şartları,karşı dayanma derecesi. Dayanıklılığın iki etkisi vardır. Koruyucu özellikleri yüzeyi bozulmaktan korur. Dekoratif özellikleri etkileyici görüntüsünün kalıcı olmasını sağlar.
Dispersiyon(Süspansiyon)
Çok ince katı yapıdaki partiküllerin bir sıvı madde içinde homojen şekilde dağılması işlemidir.
Cross-cut
Çapraz kesim, yapışma kontrol şekli veya aleti.
Çatlama
Oluşan boya kuru filminde zamanla gözlenen yırtılmalardır.
Çiğlenme Noktası/Dew point
Havadaki nemin bir katı madde yüzeyinde yoğunlaşacağı sıcaklıktır.
Çizilme direnci
Çizilmeye karşı dirençtir.
Badana
Esas olarak, kireç ile suyun karıştırılması ile elde edilir. İç cephe dekorasyonu için kullanılır. Yıkamaya karşı dayanıklı değildir.
Bağlayıcı
Bağlayıcı, pigment parçalarını, düzgün boya filmi oluşturmak üzere bağlar ve aynı zamanda boyanın yüzeye yapışmasını sağlar. Bağlayıcının cinsi ve miktarı,boyanın performans özelliklerinin -yıkanabilirlik,sertlik,yapışma ve renk dayanımı- çoğunu belirler. Kaliteli yüksek performanslı akrilik esaslı boyaların üretiminde tercih edilen bağlayıcı, akrilik polimerler gibi reçinelerdir.
Balık gözü
Boya uygulaması yapılmış yüzeyde oluşan balık gözünü andıran yüzey bozukluğudur.
Beyaz pas
Çinko kaplı yüzeylerde beyazdan koyu griye kadar değişen renklerde korozyon ürünleridir.
Beyazlama
Güneş ışığına maruz kalma sonucu oluşan renk kaybı.
Boya
Dekoratif ve koruyucu özelliği bulunan ve muhtelif şekillerde kuruyarak film teşkil eden renkli madde.
Boya hatası
Boya tatbikinden veya kurumasından sonra ortaya çıkan olumsuzluklardır.
Bronzlaşma
Aderans
Kuru film tabakasının yüzey üzerinde kabarmadan,ince tabakalar halinde kalkmadan veya çatlamadan durma kabiliyetidir. Aderans,boyanın belki de tek en önemli özelliğidir. Islak tutunma,ıslak koşullara rağmen kuru boya filminin yüzeye tutunma kabiliyeti,genellikle dış cephe boyaları için önemlidir.
Airless/Havasız püskürtme
Yaş boyanın basınçlandırılarak, hava karışımı olmadan tabanca ile püskürtülmesi.
Akrilik
Yüksek performanslı akrilik esaslı boya veya su-bazlı boyalarda kullanılan sentetik polimerdir. Boyanın bağlayıcısı gibi,akrilik reçineler, kaplamanın kimyasallara dayanmasına ve ışık haslığı nedeniyle renginin kalıcı olmasına olanak sağlar.
Akrilik Esaslı Boya
Akrilik Esaslı Boya tarifleri aşağıda alternatifler halinde bilgilerinize sunulmuştur: (1)Esas olarak aqua ortam içersinde polimerik maddenin sabit dispersiyonu. (2) Plastik veya reçinenin ,doğal veya sentetik su içersinde dispersiyonu; sentetik, emülsiyon polimerizasyonu ile yapılır. (Dikkat edilmesi gereken husus,polimerizasyondan sonra akrilik esaslı boya su içerisinde dağılmış katıdır, bu yüzden emülsiyon değildir. Boya endüstrisinde akrilik esaslı boya ve emülsiyon benzer kullanılır.)
Akrilik Reçine
Renk ve parlaklık dayanımı,alkali ve oksidasyon dayanımı,sertlik, yapışma ve bağlama sağlamlığı ve film ömrü gibi özellikleri süper olarak nitelendirilen ve kaplama formülleri arasında seçkin bir yeri olan reçinelerdir. Genellikle, akrilik asit,metakrilik asit,akrilonitril ve bunların copolimerlerinin esterlerini içeren akrili asitlerin türevlerinin polimerizasyonu sonucu oluşan reçinelerdir. Akrilat reçineler olarak da bilinirler.
Alevlenme noktası
Herhangi bir maddenin buharlarının açık alev vasıtası ile alevlenebileceği derece. Açık veya kapalı kaplar ile değişik metotlarla ölçülür ve her ölçüm metodu dereceden sonra belirtilir
Alkali dayanıklılığı
Deterjan, sabun, amonyak gibi bazik maddelere karşı boya filmlerinin sabunlaşma ve aşınma dirençleri.
Alkidler
Her ne kadar,orta dereceli ekipmanlar ve marin enamellerde bağlayıcı olarak kullanılsalar da,içeride ve dışarıda,ahşap boyalarında bulunan reçinelerdir.
Ani paslanma
Yüzey hazırlamanın hemen sonrasında çelik yüzey üzerinde oluşan ince hafif pas.
Antikorozif boyalar
Beklenen dayanım ömrü içerisinde metalik korozyondan (genellikle demirin oksidasyonundan) korumak amacıyla geliştirilmiş astar ve boyalardır.
Asit dayanıklılığı
Boya ve vernik filmlerinin asitlerin aşındırma özelliklerine karşı gösterdikleri direnç.